POTGROND: Alles wat je moet weten over verpotten & potgrond
- Geplaatst op
- Door Leau
- Geplaatst in #plantcaretips, #potgrond, #verpotten
Nu het al bijna zomer is, wordt het hoog tijd (en is het hoogseizoen al even aangebroken) je planten te verpotten. Vaak zijn alle voedingsstoffen al uit je potgrond verdwenen, dus alleen al voor een opfrissing is het een goed idee je planten in een grotere pot te planten. Maar ook omdat je worteltjes vast erg gegroeid zijn en het wat krap begint te worden in de pot.
Maar er is natuurlijk veel informatie te vinden over potgrond en soms is te veel gewoon trop. Welke toevoegingen heb je juist nodig aan je potgrond? Is gewone, universele dan niet genoeg? In wat voor een pot moet je je plant eigenlijk zetten? Ongetwijfeld zit je met wat vragen - wel, geen paniek.
We lijsten graag onze beste tips voor je op omtrent verpotten, en overlopen ook de verschillende soorten grond en andere toevoegingen die je potgrond helpen de natuurlijke habitat van je kamerplant na te bootsen. Binnen de kortste keren heb je de grootste, gezondste en gelukkigste planten! :-)
1. Verpotten, wanneer is dat eigenlijk nodig?
Misschien verbaast het je, maar er is wel degelijk een seizoen waarin verpotten wordt aangeraden (net zoals seizoenen waarin het wordt afgeraden). Verpotten doe je best in de lente of zomer omdat je planten dan extra hard groeien. Ze krijgen de meeste energie van zonlicht, maar gebruiken ook net in deze seizoenen het meeste energie. Een goeie, frisse start na hun “winterslaap” in de vorm van verse potgrond en een ruimere pot is dus altijd een goed idee. Je planten kan je eventueel ook in andere seizoenen verpotten, maar in de lente en zomer weet je zeker dat je kamerplanten de veranderingen met succes zullen trotseren en doorstaan. ;-)
“Ja maar, wanneer moet dat eigenlijk, elk jaar?”, horen we je denken. Ja, eigenlijk wel! En soms zelfs vaker... Merk je dat je potgrond wel heel droog en luchtig aanvoelt? Dat je plant misschien makkelijk uit de pot valt omdat het gewicht zo oneerlijk verdeeld is? Of dat het water wel héél snel door je potgrond heen loopt, of langs de rand wegloopt, omdat de aarde als een klomp vastzit? Dan zijn de voedingsstoffen waarschijnlijk allemaal opgebruikt en wordt het dringend tijd om te verpotten. Ook als je merkt dat de worteltjes uit je pot aan het groeien zijn (door de gaatjes van je plastieken pot heen bijvoorbeeld), is het tijdperk aangebroken om ze wat meer ruimte te geven.
Er wordt aangeraden 10 tot 20% groter te gaan in diameter dan de huidige pot die je hebt. Vaak vertaalt zich dat in 1 à 2 centimeter. Groeit je plant goed door, of heb je ‘m echt al een tijdje niet meer verpot? Een hele harde “foei” is op z’n plaats bij dat laatste! Je kan gerust wat groter gaan, maar houd er wel rekening mee dat je plant té groot verpotten ook een gevaar vormt: als het water allemaal naar de bodem zakt en de worteltjes nog niet lang genoeg zijn, droog je je plant onbewust uit. Het omgekeerde is ook mogelijk: als ze te lang in vochtige grond staan, veroorzaak je net wortelrot.
“En is voor elke plant een bredere pot dan gewoon genoeg?” Oei, nee… Heb je een Epipremnum, of een andere klimplant, die je op een stok laat groeien? Die hebben veel liever een diepe, smalle pot dan een bredere. Zo zijn er nog enkele planten die een speciale pot vereisen, maar dat zie je zodra je je plant verpot: inspecteer altijd goed de worteltjes en probeer héél zachtjes (zodat je de wortels zeker niet beschadigt!) zoveel mogelijk oude potgrond te verwijderen. En goed nieuws: de meeste gaan wél echt blij zijn met gewoon een bredere pot. ;-)
Wil je graag een filmpje zien van onze eigen verpottings-praktijken? Neem een kijkje op onze Instagram, daar maakten we (deze) en (deze Reel).
2. Direct verpotten in een pot, zonder plastieken pot met drainage gaten. Kan dat?
Alles kan, en tot voor kort hadden we in GRUUN ook nog gewoon een koffiekan. Maar even serieus: JA. Je moet wel met bepaalde dingen rekening houden…
De kans is groot dat er onderaan in je pot een reserve water opbouwt die je wortels aantast. Je ziet dat niet, ha nee, want je pot is gesloten! Dus dit kan een gevaarlijke situatie opleveren waarin je plant er binnen de kortste keren aan is… "Waarom, planten drinken toch graag water?" Ja, maar niet te veel… Stilstaand water in je pot betekent minder zuurstof en rottende wortels. Je plant verdrinken is écht een ding. Als je weet hoeveel water je plant nodig heeft en daardoor zeker niet te veel water geeft, is de kans klein dat je ‘m alsnog verdrinkt in een gesloten pot. Toch wat twijfels of je dit aankan? Je kan ook een vochtmeter gebruiken voor de zekerheid, om regelmatig de vochtigheidsgraad van je potgrond te controleren. We hebben deze leuke in de aanbieding, of deze handige versie.
Wil je het jezelf echt makkelijk maken en gewoon geen (of toch heel weinig) risico’s nemen? Een gouden tip van GRUUN voor jou: gebruik hydrokorrels. Hierdoor is de kans klein dat er een reserve water onderaan in je pot blijft staan. Maar helaas, als je te veel water blijft geven gaan die op den duur ook gewoon in water komen te staan en heb je alsnog hetzelfde probleem. Een lange douche nemen met planten die in een gesloten pot staan is dus geen goed idee…
3. Wat zijn dat dan eigenlijk, die kleikorrels?
“Clay pebbles” zie je vaak in oude kantoren bovenop de potgrond liggen bij kamerplanten en geven je vast instant de nodige vintage vibes. Dit wordt gedaan om het vocht net in de potgrond te houden. Met een laagje kleikorrels bovenaan verdampt het water namelijk minder snel. Maar daarmee weet je nog altijd niet wat het juist is, die geëxpandeerde kleikorrels, en vooral: wat doe je er eigenlijk mee?
Het zijn bolletjes klei die op een hele hoge temperatuur gebakken worden en daardoor erg luchtig zijn (en zelfs hol vanbinnen!), maar ze kunnen door hun poreuze kwaliteiten ook heel wat water vasthouden. Ideaal dus om je potgrond luchtig mee te houden en je planten niet te verdrinken. Gebruik de hydrokorrels in dit geval om de onderste laag van je pot op te vullen (en dus niet de bovenste, voor het omgekeerde effect).
Gebruik je hydrokorrels in een pot met drainage gaten? Dan zorgen ze ervoor dat er meer lucht aan de wortels kan - en dat vinden alle wortels & planten fantastisch, dus da’s altijd een goed idee! Aangezien de korrels ook vocht vasthouden, kunnen ze makkelijk extra water aan de plant geven wanneer die te droog zou staan. Geweldig toch?! Dus het voorkomt dat je té veel water geeft en ook nog eens dat je te weinig water geeft. Wauw! Maar (oh nee, weer een “maar”) hydrokorrels nemen ook plek in die niet opgevuld kan worden door voedzame potgrond… een afweging die je dus moet maken voor je plant.
Je kan hydrokorrels ook door je potgrond mengen, om langer en gelijkmatiger vocht in je grond vast te houden. Hiervoor kan je ook vermiculiet gebruiken, evenals schors en kokosvezel. Als je je potgrond luchtiger wilt maken, kan je perliet of puimsteen gebruiken. Wat al die namen juist inhouden?! Geduld geduld, daar hebben we het zo over. Lees verder als je hierover meer wilt weten!
Hydrokorrels zijn ook nog eens super eco! Want je kan ze oneindig lang blijven gebruiken. Je hoeft ze bij het verpotten alleen maar eens af te spoelen voor hergebruik. Wel opletten: als ze lang nat zijn geweest, kunnen kleikorrels bacteriën vasthouden. Je spoelt ze dan best af, waarna je ze ook nog eens kookt, en nog eens extra afspoelt. Zo ben je er zeker van dat je je volgende plant niet per ongeluk ziek maakt door te verpotten en gebruikte kleikorrels direct te hergebruiken.
4. Universele potgrond: is dat eigenlijk wel een goed idee?
Ja, natuurlijk! Daar kan je, voor je planten, niet al te veel mis mee doen. Dit is je basis en dus een heel belangrijk onderdeel van je hele verpottingsproces. Zorg wel dat je een goede potgrond hebt - eentje zonder turf of al te veel chemische toevoegingen (dit zie je helaas niet altijd vermeld staan op de verpakking). Universele potgrond kan je - zoals de naam al doet vermoeden - voor al je planten gebruiken. Maar je zal ook merken dat je planten het veel beter doen als je zelf een grondmix begint te maken.
“En zijn er verschillende soorten potgrond?” Ja, die zijn er, en er komen - zoals bij alle massaproductie - ook wat nadelen bij kijken. Kies voor je plantjes dus de beste potgrond, maar denk ook aan de planeet en de omstandigheden waarin potgrond wordt gemaakt. Bij GRUUN hebben we een gezonde, voedingsrijke biologische potgrond in de winkel die perfect als basis voor je grondmengsels kan dienen. Deze is op basis van kokos en dus niet op basis van veenmos (of “peat moss”). De oogst van die laatste stoot heel veel CO2 uit, terwijl de kokos gebruikt in onze potgrond net een restproduct is van de voedselindustrie. Lekker eco dus! Ook een extra weetje: door veenmos te gebruiken, wordt je potgrond na een tijdje een harde (bijna hydrofobe) brok, waardoor je grond te hard uitdroogt en je plant eraan gaat. Wist je dat in sommige potgrond zelfs mest gebruikt wordt op basis van bloed of beenderen van het slachthuis? Ja, nu gaan we echt even de lugubere tour op… Geen zorgen: die van ons bevat enkel organische meststof. Je moet je dus ook géén zorgen maken over diertjes die voor je potgrond hebben afgezien. ;-)
Met wat meng je je potgrond dan het beste? Je hebt het vast ook al op onze webshop gezien: er zijn héél wat opties. We wijzen je graag even weg door alle toevoegingen en mogelijke mengsels die je voor je planten kan gaan maken.
5. Toevoegingen aan je potgrond: wat bestaat er allemaal en wat heb je nodig?
Er zijn heel wat toevoegingen mogelijk aan je potgrond, en soms zien ook wij door de bomen het bos niet meer. Gelukkig is het allemaal niet zo ingewikkeld. Je planten kunnen ook perfect een tijdje op enkel potgrond door, maar wil je ze graag zo goed en mooi mogelijk zien groeien? Dan opteer je echt best voor toevoegingen en goede potgrond mixen. Probeer zo goed mogelijk de natuurlijke habitat van je plant na te bootsen. We lijsten hieronder graag allerlei verschillende toevoegingen voor je op.
a) PERLIET
Perliet heb je vast al gezien in je (goede) potgrond. De kleine, witte steentjes worden toegevoegd aan je potgrond om extra luchtigheid te voorzien. Aangezien perliet lichter is dan potgrond, komt het na een tijdje water geven aan je planten soms gewoon bovendrijven.
Waarom heb je perliet in je potgrond nodig? Zoals we al zeiden, wordt het gebruikt om je potgrond luchtiger te maken. Ideaal dus voor planten die niet graag in een te compacte potgrond staan (en dat zijn zo goed als alle planten).
Heb je perliet dan voor al je planten nodig? Ja, eigenlijk wel! Voor zowel de luchtigheid als de vochtigheidsgraad van je potgrond is perliet dé ideale toevoeging aan elke potgrondmix. Je geeft de planten van je wortels meer ruimte, meer zuurstof en minder kans op rot, aangezien vocht niet te lang wordt vastgehouden en door de luchtigheid het water ook sneller door de potgrond kan lopen.
b) SCHORS
Ben je op zoek naar iets om je potgrond luchtiger te maken, maar wat wél vocht vasthoudt? Dan ga je best voor stukken schors. Dit zijn de favorieten van je orchideeën, maar ook voor Monstera’s, Philodendrons en andere (Araceae) planten die normaliter op een andere plant groeien (maar niét parasiteren - Epiphyten nemen geen voedingsstoffen af van de andere planten of bomen waarop ze groeien) is dit de ideale bodem. Je grond wordt luchtiger en zo voorkom je wortelrot. Omdat deze planten wél graag in een vochtige potgrond staan en graag wat water vasthouden, is de schors de perfecte toevoeging aan je potgrondmix voor iets dorstigere baasjes.
c) VERMICULIET
Met vermiculiet maak je deze dorstige planten ook erg blij. Dit goedje houdt vocht ook vast en zorgt wederom voor luchtigheid in je potgrond. Het is iets compacter dan orchideeën schors en daarom makkelijker toe te voegen aan je universele potgrond. Varens en Calathea’s worden hier ook ontzettend blij van. Heb je een aantal exemplaren staan in je plantencollectie? Dan kan vermiculiet niet in je potgrond collectie ontbreken.
d) ZAND & PUIMSTEEN
Wil je graag dat het water snel door je potgrond heen loopt en zo min mogelijk vocht wordt vastgehouden? Dat is zeker nodig voor je cactussen en vetplanten. Hiervoor kan je zand gebruiken (geen zout zand!) en kleine steentjes. Bij ons in de winkel vind je puimsteen: hiermee maak je je pot niet alleen zwaarder (erg handig wanneer je plant eigenlijk te zwaar wordt) maar zorgt er ook voor dat water snel doorloopt en je potgrond nooit (te lang) vochtig blijft. Ideaal dus voor planten die in de natuur in een eerder droge omgeving groeien.
e) GEACTIVEERDE KOOL
Ons favoriete ingrediënt voor een extra gezonde potgrond? Check het uit, deze geactiveerde kool. Activated carbon is een extra toevoeging aan je potgrond die de grond gezond houdt, schimmel en wortelrot tegengaat en alle zware metalen of andere giftige stoffen uit je potgrond reinigt. Hoe blij wordt je plant hier van?! Wij alvast enorm.
Kan je nog volgen? Er zijn inderdaad heel wat toevoegingen die hetzelfde betekenen voor je potgrond, maar toch elk een andere werking hebben. Bij twijfels is dit de beste raad: mix gewoon alles door je potgrond! Of koop een mix die reeds gemaakt is. In de winkel hebben we zowel een cactus- & succulent mix als een Aroid mix (die laatste is bijvoorbeeld ideaal voor je Monstera of Philodendron).
In onze webshop vind je al deze toevoegingen en soorten potgrond terug. Ga snel hier naartoe.
6. Toch liever zelf mixen?
Super! Je zal snel merken dat planten die je verpot in een op-maat-gemaakte potgrond mix, je héél dankbaar zullen zijn en sneller, groter en mooier zullen groeien. Weet je nog niet helemaal zeker hoe je dit het beste doet? Hou vooral de waterbehoeftes van je plant in gedachten. Houdt de plant van een vochtige bodem? Veel water? Of net heel weinig? Met de informatie die je hierboven al vergaarde, sta je alvast een pak verder in het maken van je mix.
Aarzel je nog een beetje, of ben je net op zoek naar nog specifiekere recepten voor de perfecte potgrond mix? Dan kan je op YouTube ook altijd op zoek naar “plantfluencers” en hun beste tips & tricks. Je kan héél ver gaan in je potgrond mixen, en dat zul je ook snel ontdekken wanneer je het YouTube-kanaal induikt, maar je moet niet noodzakelijk zo ver gaan om je planten gelukkig te maken.
Wij lijsten alvast hieronder onze beste mixen op voor de meest voorkomende kamerplanten, en hopen je hiermee al wat op weg te helpen.
Cactus / vetplant
1 deel potgrond
1 deel zand (geen zout zand!)
½ deel puimsteen en/of perliet
Aroids (zoals Monstera’s of Philodendrons)
1 deel potgrond (kokosvezels kan je hiervoor ook gebruiken, die zijn extra licht)
½ deel perliet
½ deel schors
Epifytische vetplanten (huh, what? Denk aan de Rhipsalis, Lepismium of Epiphyllum - dit zijn vetplanten die niet in een droge maar een tropische omgeving groeien van nature)
1 deel potgrond
1 deel schors
1 deel perliet
½ deel zand (geen zout zand!)
Varens, Calathea’s, …
1 deel potgrond
¼ deel vermiculiet
Strelitzia
1 deel potgrond
¼ deel schors
¼ deel perliet
¼ deel (of minder) zand
Ficus
1 deel potgrond
¼ deel schors
¼ perliet
¼ zand
Wil je dat je plant sneller uitdroogt? Dan kan je het deeltje perliet ook nog eens mengen met wat puimsteen. Overal kan ook gerust wat “activated carbon” bij, denk dan aan 1/10.
Je hebt ook nog lavasteen, ideaal voor succulenten en cacti, en "worm castings". Die laatste zitten bijna in elke pre-made mix die we in de winkel verkopen - heerlijke extra voeding voor je planten! :-)
Hé hé, dat was veel info! Maar nu ben je wel een echte potgrond kenner. Nog vragen? Kom eens langs in de winkel en we wijzen je graag weg in de wondere wereld van planten, potten en potgrond!